Ağır metaller denince kurşun, kadmiyum ve civa anlaşılmaktadır. Fakat sağlık açısından zararlı olup ağır metal olmayan arsenik ile vücut için çok düşük miktarları yeterli olan, aşırı alındığında zehirlenmeye neden olan demir, çinko, bakır gibi elementlerin de birikmesi bu gruba dahil edilebilmektedir.
Modernleşmenin getirdiği makineleşme, ev-işyeri aksesuarları, yakıt, kimyevi ilaçlar, boya, tekstil, madencilik gibi sektörler kanalıyla dünyada ağır metal kirliliği hızla artmakta ve hepimizi tehdit etmektedir.
Ağır metaller insanlara ne gibi zararlar verebilir?
Sinir sistemi, kalp, akciğer, karaciğer ve böbrek başta olmak üzere birçok organın işlevlerini bozarken kanser riskini de arttırırlar. Çocuklarda zeka ve gelişme geriliğine neden olurlar.
İnsanlara nasıl bulaşırlar?
Kurşunla mesleki maruz kalma (akü, plastik, seramik, boya, eski gemi sökümü) ev ortamı (eski evlerde kurşunlu boyalar, pvc pencere ile kapılar, kurşunlu su boruları), kurşun dökücüler, antika eşyalar, eski tablolar ile bulaşır.
Cıva solunumla, ağız yoluyla ve deri temasıyla geçer. Termometre, barometre, termostat, manometre, floresan, cıva buharlı lambalar ve elektrikli cihaz üretimi, kimya alanı, tarımda küflenmeyi engelleme amaçlı, amalgam diş dolgularında kullanılır. Sanayi artıklarının denize dökülmesi ile deniz ürünlerinde biriken cıva insana kolayca geçmektedir.
Krom kaplama, çelik sanayi, boyalar, kimya sanayi, porselen ve seramikler, cam sanayi de krom kullanılır.
Kadmiyum; boya, kaynak işleri, kadmiyumlu pil yapımı, cam sanayi gibi alanlarda kullanılır. Tütün dumanı veya kadmiyum içeren ev ürünlerine temas (elektrikli piller ve güneş panelleri) ile de kadmiyum alınabilir.
Nikel; otomotiv sanayi, pil yapımı, nikel kaplama işleri gibi alanlarda maruziyet söz konusudur.
Arsenik inorganik formda tehlikeli olup böcek ve sinek ilaçlarının yapısında yer alır. Tarım ilaçlarında bulunabilir. Genellikle solunum yolu ile bazen de deri temasıyla emilir. Arsenik tabakasına yakın yeraltı suları, 2004 öncesinde üretilen ahşap boyalar, su ürünleri, tarım ürünleri ve şarap arsenik içerebilir.
