Metastatik Meme Kanseri Tedavisinde Farkl� Bir Yakla��m �ntegratif Tedavi

Kategori Kanserle M�cadele Meme Kanseri | 25.02.2016

Günümüzde kanser tedavisinde sadece alternatif tedavi ad� olarak isimlendirilen bilimsel temeli nispeten zay�f tedavi yakla��mlar� ile kanserin ba�ar�l� olarak tedavi edilemedi�i iyi bilinmektedir. Fakat, bu yakla��mlar� uygulayanlar�n ço�unlukla özel bir çaba ve e�itim gerektirmeden bu yolan ç�kar sa�lamalar� nedeni ile kanser gibi hastal�klarda halen çe�itli yöntemler yo�un olarak uygulamaya devam etmektedirler.

Alternatif tedavi yakla��mlar�n�n kanser üzerinde bilimsel etkilerinin yo�un olarak ara�t�rmalara konu olmas� nedeni ile bu konuda daha net yorumlar yapabilmekteyiz. �leri ülkelerde alternatif tedavi yöntemlerinden etkinli�i ile ilgili bilimsel kan�tlar� olan tedavi yakla��mlar�n�n tedavi planlamas� içine sokulmas� ile �NTEGRAT�F TEDAV� olarak isimlendirilen yeni bir tedavi yakla��m� do�mu�tur. Ülkemizde de ileriki y�llarda bu konuda ilerlemeler sa�lanacakt�r. A�a��da, kad�nlarda en s�k görülen kanser olan meme kanserinin tedavisinde �ntegratif Tedavi Yakla��m�’ ndan bahsedilmektedir.

BESLENME

Meme kanserli hastalar�n süt ürünlerini yo�un tüketmemesi önerilmektedir. Çünkü, süt içinde bulunan büyüme faktörlerinin meme kanseri hücrelerini ço�altabilece�i dü�ünülmektedir. Ayr�ca soya ürünleri yararl� olmakla birlikte, a��r� miktarda tüketilmesinin meme kanseri hücrelerini ço�altabilece�i gösterilmi�tir. Buna ek olarak hormonal tedavide kullan�lan antiöstrojen olarak isimlendirilen ilaçlar�n etkisini azaltabilmektedir. Bu nedenle soya ürünlerinin kullan�lmas� s�n�rland�r�lmal�d�r.

Kilo kayb� olanlarda muz, organik akçaa�aç �urubu, karaa�aç tozu ve vanilya içeren kar��mlar kullan�labilir. Ayr�ca bu kar��ma tat vermesi için badem, kahverengi pirinç, taze veya kurutulmu� meyveler, bal veya elma suyu, badem esans� ve �ekersiz meyve koruyucular kar��t�r�labilir. Böyle hastalar s�k, az miktarda yemelidirler ve f�nd�k-ceviz ve benzeri ürünleri de takviye olarak almal�d�rlar.

Besinlerin taze, organik ve katk�s�z olmas� tercih edilmelidir. �eker (onun yerine bal veya hurma �urubu tercih edilebilir), kafein, tuz, koruyucu maddeler ve yapay tadland�r�c�lar�n tüketilmemesi önerilmektedir. Karaci�er bozuklu�u yok ise ve karaci�er üzerine yan etkisi olan tedavi al�nm�yor ise az miktarda seyrek olarak organik alkoller (�arap gibi) tüketilebilir.

Protein al�nmas� için av hayvan� eti, kümes hayvanlar� ve bal�k tüketilmesi yararl�d�r. K�rm�z� et önerilmemektedir. E�er vücudun ya�s�z et içeri�inde (kas gibi) azalma varsa sadece kalori ve protein al�m�n�n artt�r�lmas� olay� tamamen düzeltememektedir. Anoreksisi olan hastalar için siproheptadin, medroksiprogesteron asetat, megesterol asetat gibi ilaçlar kullan�lmal�d�r; fakat, bunlar da ya�s�z et içeri�ini artt�rmamaktad�rlar. Bu tür hastalarda yorgunluk s�k görülür. Lipid mobilize edici faktör gibi tümörden salg�lanan moleküller do�rudan lipolizi uyarmakta ve enerji harcamas�n� artt�rmaktad�rlar. Ayr�ca kaslarda eikazopentatonik asit (EPA) ile azalt�lan protein y�k�m�n� da ba�latmaktad�rlar. EPA, kanser hastalar�nda kas kayb�n�n önlenmesinde en önemli faktörlerdendir. Bal�k ya��nda bol miktarda bulunmaktad�r. Beslenme program�nda bulunmas�n�n yarar� olabilir.

D�YET, BESLENME VE YA�AM TARZI STRATEJ�LER�

Kansere ba�l� kilo kayb�n�n geli�mesinde kar��k biyolojik olaylar rol oynamaktad�r. Böyle hastalarda kilo kayb�n�n engellenmesi ve yeterli kalori ile protein al�m�n�n sa�lanmas� gereklidir. Kilo kayb� devam eden hastalarda i�tahs�zl�k genel olarak görülmekte olup, bu süreç ya�s�z et içeren vücut kitlesinin azalmas�na neden olur. Bu durum hastan�n hareket yetene�inin azalmas�na, sa�l�� idame ettirme ve kanserle sava�mada daha az içsel kaynak ayr�lmas�na neden olmaktad�r. Ka�eksi olarak isimlendirilen �iddetli kilo kayb� olanlarda kemoterapi bazen bu süreci h�zland�rabilmekte ve tedavinin ba�ar� �ans�n� azaltabilmektedir.

Ka�eksinin geli�mesini engellemek veya durdurmak için baz� önlemler al�nabilir. Genel ya�am ve beslenme tarz� öneririleri;

Esansiyel ya� asidi ihtiyac� için düzenli olarak bal�k ya�� (sardalya, uskumru, ringa bal��, som bal�� gibi) ve keten tohumu ya�� gibi besinlerin al�nmas� gereklidir. Keten tohumu lignan ve SYA içermekte ve her ikisi de vücudun ba��kl�k sisteminin normal ve yabanc� hücreleri (kanser hücreleri gibi) ay�rt etme yetene�ini artt�r�r.
Hidrojene edilmi� ve kötü kaliteli kat� ve s�v� ya�lar�n kullan�lmas�ndan kaç�n�lmal�d�r. Ya�lardan ölçülü miktarda zeytin ya��, badem ya��, susam ya�� veya organik üretilmi� tereya�� kullan�lmas� önerilmektedir.
Soya ve soya ürünlerinin kullan�lmamas� önerilmektedir. Meme kanseri hücrelerini ço�altabilece�i endi�esi, sindirim zorlu�u ve hipotiroidiye neden olmas� gibi nedenlerle önerilmemektedir.
Gece geç saatte yemek yenmemelidir. Günün son yeme�i hafif olmal� ve ak�am 18.000’ den sonra yemek yenmemelidir. Çin t�bb�nda özellikle geceleri sindirim sisteminin sirkadyan ritmi içinde detoksifikasyon k�sm�n�n oldu�una inan�lmaktad�r.
Kahve, çay ve çikolata gibi ksantin alkaloidlerini içeren g�dalar�n tüketiminden kaç�n�lmal�d�r. Kahvede yo�un olarak bulunan kafeinin idrar söktürücü özelli�i olmas� nedeni ile s�v� kayb�na neden olabilir. Ye�il çay, siyah çay�n i�lenmemi�i olup, kansere kar�� koruyucu oldu�u, içindeki baz� kimyasallar�n da kanser hücrelerini öldürdü�ü gösterilmi�tir. Beslenme program�nda ye�il çay�n bulunmas� yararl� olabilir. Çal��malarda ye�il çay, kahve ve kafeinin tip 2 �eker hastal�� riskini azaltt��, Parkinson riskini azaltt��, karaci�er hastal�klar�n�n riskini azaltt�� (siroz ve karaci�er kanseri) kalp-damar hastal�� riskini artt�rmad�� saptanm��t�r (Iso H, Ann Intern Med. 2006 Apr 18;144(8):554-62. Lopez-Garcia E, Circulation. 2006 May 2;113(17):2045-53.). Kahve tüketiminin pankreas, yumurtal�k ve mesane kanserlerinin riskini artt�rd�� yönünde çal��malar olmakla birlikte bu sonucun daha çok sigara tüketimi ile beraber olmas�na ba�lanmaktad�r. Bir çok çal��mada kahve veya kafein al�nmas�n�n kanser riskini belirgin artt�rmad�� gösterilmi�tir (Higdon JV, Crit Rev Food Sci Nutr. 2006;46(2):101-23.). Özellikle kalsiyum al�m� 750 mg/gün alt�nda olan kad�nlarda 300 mg/gün üzerinde kafein al�m�n�n kemik erimesini artt�rd�� gösterilmi�tir. Çal��malarda farkl� sonuçlar bildirilmekle birlikte özellikle 65 ya� üstünde olanlarda, güne� ��n�ndan yoksun bölgelerde ya�ayanlarda ve kafein/kahve tüketimi yüksek olanlarda (3-4 fincan/gün’ den fazla kahve veya 300 mg/gün’ den fazla kafein tüketimi olanlarda) kemik erimesi ve kalça k�r�� görülme riski artmaktad�r. Bu nedenle yeterli kalsiyum ve D vitamini al�narak, kahve ve kafein tüketimi s�n�rland�r�larak (maksimum 3 fincan/gün kahve veya 300 mg/gün kafein) özellikle ya�l�larda olumsuz olaylar�n görülme riski azalt�labilir. Kahve ayr�ca demir ve çinko emilimini bozmaktad�r. Bu nedenle yemeklerle birlikte kahve tüketilmemelidir. Ayr�ca hamile ve emziren kad�nlar�nda kahve tüketimini s�n�rland�rmas� önerilmektedir. Genel olarak kahve tüketiminin 3-4 fincan/gün, kafein tüketiminin 300-400 mg/gün alt�nda olmas� daha sa�l�kl�d�r.
Alkol ve sigara tüketiminden kaç�n�lmal�d�r. Meme kanseri tan�s� sonras�nda radyoterapi alan ve sigara içmeye devam eden kad�nlarda akci�er kanseri riskinin belirgin derecede artt��, sigara içmeyen ve radyoterapi alan kad�nlarda ise risk art��n�n olmad�� saptanm��t�r. Bu nedenle hastalar�n sigara içmemeleri gereklidir (Ford MB, Cancer. 2003 Oct 1;98(7):1457-64.). Ayr�ca alkol ve sigaran�n kendilerinin kanser d��nda bir çok sa�l�k sorununa neden oldu�u, tedavilerin ba�ar� �ans�n� azaltt�� unutulmamal�d�r. Opyatlar, marihuana gibi uyu�turucu kimyasallar ba��kl�k sistemini bask�lamaktad�r. Ayr�ca karaci�er ve böbrekler üzerine olan yan etkileri artmaktad�r.
Gerekirse c�va, kadmiyum, kur�un ve arsenik gibi elementlerin serum düzeyleri toksisite aç�s�ndan ve etiyolojik ajan aç�s�ndan de�erlendirilmelidir. Her ne kadar nörolojik bulgu yoklu�unda a��r metal toksisitesinden �üphelenilmese de di� tedavi ünitelerinde çal��anlarda c�va toksisitesi görülebilir. A��r metaller immun sistemi bask�lamakta ve vücudun antioksidan kapasitesinin azalarak kanser geli�imine neden olmaktad�rlar.
Ço�u musluk sular�n�n kontamine olmas� nedeni ile (a��r metaller, pestisid ve solvent gibi kimyaslalar, mikroplar) filtre edilmi� veya ruhsat ile i�letilen temiz su kaynaklar�ndan elde edilmi� sular�n tüketilmesi tercih edilmelidir. Florinlenmi� su kesinlikle tüketilmemelidir. Klordan farkl� olarak flor elementi ortadan kald�r�lmas� çok zordur; ba��kl�k sistemini bozmakta ve kanser geli�imine neden olmaktad�r. Florun, insanlar�n tüketti�i suda bulunmas�n�n hiçbir yarar� ve gerekçesi yoktur. Ye�il ve siyah çayda do�al floridler yüksek oranda bulunmaktad�r; bu nedenle a��r� tüketilmemelidirler. Klorlu sular�n da içme suyu olarak tüketilmesi pek önerilmemektedir. Baz� çal��malarda meme kanseri dokusunda, meme kanseri olmayan meme dokusuna göre daha fazla klorinli bile�ikler oldu�u gösterilmi�tir. Bu da meme kanseri ile ili�kili olabilece�ini dü�ündürmektedir. Havuz suyunda da dezenfeksiyon amaçl� klor bulunmas� nedeni ile havuz yerine deniz veya do�al su kaynaklar�ndan yararlan�lmas� iyi olabilir.
Temiz havada a��r�ya kaçmadan egzersiz yap�lmas� ve güne� ��n�n al�nmas� yararl�d�r.
Özellikle et ürünlerinin pi�irilmesi esnas�nda olu�an heterosiklik aminlerin (HSA) kanser geli�iminde önemli rol oynad�klar� bilinmektedir. �lk olarak yakla��k 30 y�l önce e�i mutfakta bal�k k�zartan bir bilim adam� (T. S.), yay�lan duman�n, sigara içilirken yay�lan dumana benzedi�ini fark etmi�tir. Sigara duman�nda bulunan karsinojenlerin, bal�k k�zart�l�rken olu�an dumanda da olabilece�i akl�na gelmi�tir. Sonras�nda bu duman� özel bir yöntemle toplayarak filtre etmi� ve laboratuar çal��malar�nda ba�lam��t�r. Sonuçta bu dumanda bulunan HSA olarak isimlendirilen kimyasallar�n hücrelerin normal genetik yap�lar�n� bozdu�unu göstermi�tir. Sonradan yap�lan çal��malarda da etin pi�irilmesi ile olu�an kimyasallar�n mutajen özellikte oldu�u gösterilmi�tir. Günlük besinlerle al�m miktar� dü�ük olmakla birlikte y�llarca al�nd��, bu mutajenik kimyasallara maruz kalman�n engellenemedi�i dü�ünülürse önemli bir sa�l�k sorunu oldu�u kolayl�kla anla��l�r. Burada ki�inin alabilece�i önlemlerin ba��nda et ürünlerinin pi�irilmesine dikkat etmeleri gereklidir. Özellikle ya�da, f�r�nda veya alevde k�zartma yap�lmamas� gereklidir. Mikrodalga f�r�nlar�n kullan�lmas�, karsinojenlerin daha az olu�umuna neden olmaktad�r. En iyisi bu�ulama veya buharda pi�irme olarak isimlendirilen yöntemin kullan�lmas�d�r. Türk mutfa��nda k�zartma, mangal yapma, �zgara ve döner gibi et tüketim al��kanl�klar�n�n yo�un oldu�u dü�ünülürse kanser olu�umunun engellenmesinde beslenmenin önemini artt�rmaktad�r. �nsanlarda HSA tek ba��na kanser olu�umuna neden olmaktan ziyade, di�er karsinojenlerin diyet, ilaç, radyasyon ile al�nmas� veya enfeksiyon, genetik bozukluk gibi de�i�ikliklerin olmas� ile kanserle�me süreci tetiklenebilmektedir. Beslenmede ya� oran�n�n yüksek olmas� bu karsinojenlerin etkisini artt�r�rken, bal�k ya��, konjuge linoleik asit, izoflavon içeren soya ürünlerinin, ye�il çay kate�inleri, indol-3-karbinol içerek turpgillerin al�nmas�n�n bu karsinojenlerin etkisini azaltt�� gösterilmi�tir. Kafein de metabolizmalar�n� etkileyerek bunlar�n karsinojenik etkilerini artt�rmaktad�r. Bu karsinojenlerin olu�umu; �s� yüksekli�inin derecesine, pi�irme süresine ve etin kaybetti�i su miktar�na göre de�i�mektedir. Pi�irme süresinin uzamas�, etin k�zart�lmas� ve do�rudan ate� ile temas etmesi önerilmemektedir. Örne�in, ince dilimli olan hamburgerin k�zart�lmas�nda karsinojen miktar� az olmakla birlikte mikrodalga f�r�nda pi�irilmesi önerilmektedir. E�er damak tad� olarak bu tür et tüketiminden vazgeçilemiyorsa barbekü veya mangalda pi�irilen etin yan�k ve siyah bölümlerinin b�çak yard�m� ile iyice temizlenmesi gereklidir. Bal�k k�zart�ld�ktan sonra da derisinin veya üst tabakas�n�n ayr�lmas� önerilmektedir. Çal��malarda besinlerle HSA al�nmas�n�n mide, meme, kal�nbarsak gibi kanserlerin riskini artt�rabilece�i gösterilmi�tir. Akrilamid k�zart�lm�� patates ve un ile kavrulmu� kahvede bulunan bir di�er güçlü karsinojendir. Akrilamid ve HSA gibi karsinojenlere maruz kalma s�f�rlanamazsa bile ya�am de�i�ikli�i ile al�nma miktar� ve olumsuz etkileri azalt�labilir. Yap�lan çal��malarda et pi�irmesi esnas�nda HSA olu�umu sadece kreatinin içeren kas kökenli et ürünlerinde oldu�u gösterilmi�tir. HSA’ lerin olu�umumun azalt�lmas� için al�nabilecek önlemler (Weisburger JH, Mutation Research 506–507 (2002) 9–20):

etin a��rl��n�n %7-15’ i kadar olan soya proteini konsantresi ile etin etraf�n�n bulanmas�, pi�irme esnas�nda HSA olu�umunu %90 azaltmaktad�r.
50 graml�k et parçalar�n�n 2.5 gram pektin veya 4 gram soya protein ürünü içeren formülasyonlarla muamele edilmesi k�zartma esnas�nda karsinojen olu�umunu %50-60 azaltmaktad�r.
Ye�il çay polifenolünün %0.5, %2.5 veya %7.5 luk sudaki solüsyonunun 30 graml�k etin her iki taraf�na sürülmesi k�zartma sonras� karsinojen olu�umunu belirgin azaltmaktad�r.
Siyah çay polifenolleri de karsinojen olu�umunun azalt�lmas�nda yararl�d�r.