Ölümsüz Kanser Kök Hücresi Aşil’ i Topuğundan Vurarak Öldürmek
Prof. Dr. u0735668_canfeza Sezgin
Fitoterapi & Tıbbi Onkoloji Uzmanı
Kanser kök hücreleri tedavilere rağmen kanser hücrelerinin hayatta kalmasından, kanserin tekrarlamasından, ilaçlara yanıt alınamamasından ve kanserin uzak organlara sıçrama yapmasından sorumlu ana nedendir (1). Kanser kök hücrelerinin öldürülmesi kanserin yok edilmesinin temelini oluşturur.
Yeni yapılan bilimsel araştırmalara göre kanser kök hücrelerinin yok edilmesinde faydalı olabilecek yeni bir strateji geliştirmek mümkün. Bu strateji kanser ilaçlarına göre daha az yan etkiye sahip bazı doğal bileşenler yanı sıra kanser ilaçlarının birlikte kullanılmasını içermektedir (2). Araştırmacılar kanser kök hücrelerini Aşil' in topuğuna benzetmektedir (2). Bu mücadelenin iki basamağı bulunmaktadır.
Birinci basamakta kullanılan doksisiklin isimli antibiyotik, kanser kök hücrelerinin enerji kaynağı olan mitokondrilerin çalışmasını bozmaktadır. Doksisiklin verilmesi ile kanser kök hücrelerinin bir kısmı öldürülürken bir kısmı ise direnç kazanıp hayatta kalmaktadır. Doksisiklin çeşitli kanser tiplerinin kök hücrelerini öldürürken radyoterapinin antikanser etkisini de arttırır (3, 4).
Doksisiklin tedavisi sonrası hayatta kalabilen kanser kök hücrelerine karşı ikinci basamakta doğal bileşenler (askorbik asit ve benzilizokinolin türevleri) veya çeşitli kanser ilaçları (atovaquone, irinotekan, sorafenib, niclosamide, klorokin ve stiripentol) verildiğinde geride kalan kanser kök hücrelerinin öldürüldüğü preklinik bilimsel çalışmalarda gösterilmiştir (2 – 4). Bu şekilde iki basamaklı tedavi stratejisinin kanser kök hücrelerini daha yüksek oranda öldürdüğü saptanmıştır.
Kanser kök hücrelerinin öldürülmesinde tıbbi tedaviye yardımcı olabilecek yan etkisi az bir diğer yöntem de modern tekniklerin kullanıldığı derin dokularda yerleşen kanser kitlelerinin seçici ısıtılmasında kullanılan derin doku RF hipertermi uygulamasıdır. Hipertermi, kemoterapi ve radyoterapinin etkisini kaybettiği oksijeni ve besin faktörleri yetersiz, kanser kök hücrelerinin bulunduğu sahaları etkilemektedir (5). Ayrıca hipertermi kanser hücrelerinin çoğalması için hayati öneme sahip bağışıklık (immun) yanıtı, damarlanma ve oksijen ihtiyacı gibi faktörleri de etkileyerek kanser tedavisine katkı sağlayabilir (5). Ek olarak hipertermi kanser kök hücrelerinin kanser tedavisine bağlı oluşan DNA hasarlarını tamir etmesini hedefleyerek tedavilerin başarısını arttırabilir (5).
Bu tamamlayıcı yaklaşımlar tedavilere ve immun sisteme meydan okuyan kanser kök hücrelerinin metabolizmasını bozabilir; ölümsüz Aşil’ i topuğundan vurabilir ve etkin kanser tedavisine katkı sağlayabilir. Bu konuda daha fazla çalışma yapılmalıdır.
Kaynaklar
1. Duggal R, J Stem Cells. 2013; 8:135–49.
2. De Francesco EM, Oncotarget. Published online June 9 2017
3. Lamb R, Oncotarget. 2015; 6:4569–84.
4. Lamb R, Oncotarget. 2015; 6:14005–25.
5. Oei AL, Int J Hyperthermia. 2017 Feb 2:1-12.
