Tedavi, yaşınıza, genel sağlık durumu ve hastalık şiddetine bağlıdır. BPH’ nın ilk dönemlerinde şikayet genellikle bulunmaz ve düzenli aralıklarla doktor muayenesi istenebilir; bu dönemde genellikle ilaç tedavisine ihtiyaç yoktur. BPH’ yi başarıyla tedavi etmek için bazı basit yaşam tarzı değişiklikleri, bazı bitkisel destekler ve ilaçlar da dahil olmak üzere birçok yöntem vardır. Eğer şikayetler şiddetli ve organlara hasar verici düzeyde ise öncelikli olarak ameliyat düşünülebilir.
Yaşam tarzı
BPH’ lı birçok erkekte sadece hafif belirtiler vardır. Bazı basit yaşam tarzı değişiklikleri böyle hafif yakınmalarda yardımcı olarak şikayetleri ortadan kaldırır:
İlaçlar
· Alfa blokerler-- alpha-adrenerjik antagonistleri olarak da isimlendirilen ilaçlardır.
Daha önceleri tansiyon yüksekliği ilaçları olarak da kullanılmışlardır. BPH’ de büyümüş prostata gelişen idrar yolu tıkanıklığının giderilmesi için prostat ve mesane boynundaki düz kasların gevşetilmesini sağlarlar. Böylece idrar yolu üzerindeki baskı azalır.
Yan etki olarak tansiyon düşüklüğü (hipotansiyon) baş ağrısı, yorgunluk ya da baş dönmesine neden olabilirler. Preparat olarak Tamsulosin (Flomax), alfuzosin (Xatral), doxazosin (Cardura) veya terazosin (Hytrin) gibi sık kullanılan alfa blokerlerdir. Bu ilaçlar genellikle birkaç hafta içinde iyileşme belirtilerini sağlar; fakat prostat boyutlarında küçülme sağlamazlar. Yakınmaları azaltmada yararlıdırlar.
Bu ilaçlar, Viagra veya Cialis gibi erkeklerde iktidarsızlık ilaçları ile birlikte alınmamalıdır. Ayrıca alfa bloker alanların, nitrat ismi verilen kalp ilaçlarını birlikte kullanmaması gereklidir.
Bu konuda doktorunuzdan bilgi alınız.
· 5-alfa-redüktaz inhibitörleri, Erkeklik hormonu testosteronun prostatta etki gösteren ürünü olan DHT formuna dönmesini engeller.
BPH’ ye bağlı olan prostat büyümesi doğrudan DHT’ ye bağlıdır; DHT’ nin bu ilaçlarla azaltılması neticesi 6 – 12 aylık bir tedavi süresinde prostatın hacminde % 20 -25 ‘ lik küçülme elde edilmektedir. 5-alfa redüktaz inhibitörlerine örnekleri Finasterid (Proscar) ve dutasteride (Avodart)’ dir. Finasterid’ in yan etkileri cinsel isteksizlik, ereksiyon sorunları (sertleşememe) ve boşalma sorunları olabilir.
· Kombinasyon tedavisi--aynı anda bir alfa bloker ve bir 5-alfa redüktaz enzim inhibitörü tedavisini birlikte doktorunuz önerebilir. Tek ilaç yerine iki ilaç kullanılması ile daha yararlı sonuçlar elde edilmektedir.
Cerrahi ve diğer prosedürler
Prostat ameliyatı aşağıdakiler varsa önerilebilir:
Minimal invaziv teknikler
Bu teknikler ile yakınmaları azaltıcı etkinlik ilaçlardan daha iyi yakınmalar azaltılabilir; ama cerrahi kadar etkili değildirler. Bununla birlikte cerrahiden daha az yan etkilere sahiptirler.
Transurethtral mikrodalga tedavisi – prostatı küçültmek için muayenehane ortamında mikrodalga ısı yayan cihazlar kullanılır. Orta şiddette prostat yakınmaları ve BPH olan erkekler için çok faydalıdır.
Transüretral iğne ablasyonu - prostatın idrar akışını engelleyen bir bölümünü küçültmek için radyo dalgaları ile yapılan müdahaledir. Hafif veya orta prostat büyümesi olan erkek hastalarda iyi sonuç alınır.
İnterstisyel lazer tedavisi - lazer ışınları ile büyümüş prostat dokusu küçültülür. Hafif bir anestezi ile uygulanabilmektedir. Normal cerrahiye göre daha az kanama ve daha hızlı iyileşme sağlaması nedeni ile avantajları vardır. Hafif veya orta prostat büyümesi olan erkek hastalarda iyi sonuç alınır. Her hastaya uygun olmayıp, seçilmiş hastalarda uygundur.
Cerrahi
Cerrahi girişim, BPH yakınmalarını ortadan kaldırmada en etkili yoldur. Ancak erektil disfonksiyon (sertleşememe) ya da idrar kaçırma gibi az da olsa yan etkileri bulunmaktadır.
Transüretral Rezeksiyon (TUR) -- BPH için en sık kullanılan cerrahi tedavidir. Hastaya anestezi verildikten sonra penis başından idrar yolundan özel bir cihazla girilerek, prostatın idrar yoluna baskı yapan bölümü traşlanarak alınır. En önemli yan etkisi meninin idrar kanalı (üretra) yerine idrar torbasında gitmesidir. Buna geriye boşalma (retrograd ejakülasyon) ismi verilir. Ciddi bir sağlık sorununa yol açmaz.
Transüretral kesi (TUIP) – nispeten daha küçük BPH için penis başından özel bir cihazla girilerek küçük bir kesiyle idrar kanalı kesilir, prostattan kitle alınmaz. Hastanede yatış gerektirmez ve poliklinik ortamında lokal anesteziyle yapılabilir.
Lazer cerrahisi -- Fazla prostat dokusunu yok etmek için iki tür lazer cerrahisi kullanılır. Bunlardan birisi ablatif (yok edici işlemler), diğeri de enüklatif işlemler (boşaltıcı) dir. Ablatif lazer tedavisinde üretraya bası yapan prostat bölümü lazer ışınları ile yakılır ve idrar akışı rahatlatılır. Ablatif işlemler işlem sonrası idrar yolu yakınmalarına neden olabilir ve bazen işlemn tekrarlanması gerekebilir. Enüklatif lazer tedavisinde, açık prostat operasyonuna benzer şekilde ama daha az yan etki ile ameliyat işlemi yapılır. Enüklatif operasyonda, idrar yolunu tıkayan prostat dokusu tamamen ortadan kaldırılır ve tekrar büyümesi engellenir. Enüklatif lazer operasyonunun, ablatif lazerden bir avantajı da ortadan kaldırılan prostat dokusunun kanser ayırıcı tanısı açısından incelenmesine imkan vermesidir. Teknik olarak bakıldığında Holmiyum lazer enükleasyon (HoLEP), önemli ölçüde genişlemiş prostatı olan erkekler için, prostatın fotoselektif buharlaştırılması yöntemi de (PVP) hafif orta prostat büyümesi olan erkekler için kullanılır. Yan etkileri arasında retrograd ejakülasyon görülebilir. Hasta için hangisinin daha iyi olduğuna üroloji uzmanı tecrübesi ve muayenesi sonucuna göre karar verir.
Açık prostatektomi-- açık prostatektomi operasyonu, genel veya spinal anestezi kullanılarak gerçekleştirilir. Çok büyük BPH hastalığının tedavisinde, mesane hasarı veya mesane taşı gibi komlikasyon gelişmiş durumlarda en çok kullanılan yöntemdir. Karın veya perineal alan (pelvik taban, skrotum ve anüs arasındaki bölge dahil) aracılığıyla bir kesi yapılır. Bu uzun bir işlemdir ve genellikle 5-10 gün hastanede kalmak gerekir. Yan etkileri diğer işlemlerden daha fazladır ve kan nakli gerekebilir. İdrar tutamama, idrar yolunda yapışıklıklara bağlı tıkanma, çocuk yapma yeteneğinin kaybolması (infertilite), iktidarsızlık, idrar torbasına meni kaçması (retrograd ejakülasyon), sertleşme sorunları gibi yan etkiler görülebilir. Ayrıca operasyon sonrası idrar yolu veya yara yeri enfeksiyonu görülebilir.
Prognoz ve komplikasyonlar
Erkeklerin çoğunluğu BPH tedavisi ile daha iyi seyreder. Uzun süre tedavi almayan kişilerde ise aşağıdaki komplikasyonlar gelişebilir:
Kaynaklar
1. Gilling PJ, Wilson LC, King CJ, Westenberg AM, Frampton CM, Fraundorfer MR. Long-term results of a randomized trial comparing holmium laser enucleation of the prostate and transurethral resection of the porostate: results at 7 years. BJU Int. 2011 Aug 32. [Epub ahead of print]
2. Chapple CR. Clinical study of benign prostatic disease, current concepts and future prospects randomized controlled trials versus real life practice. Curr Opin Urol. 2003;13(1):1-5.
3. Delongchamps N, de la Roza G, Chandan V, Jones R, Sunheimer R, Threatte G, Jumbelic M, Haas GP. Evaluation of prostatitis in autopsied prostates -- is chronic inflammation more associated with benign prostatic hyperplasia or cancer? J Urol. 2008;179(5):1736-40.
4. Edwards J. Diagnosis and Management of Benign Prostatic Hyperplasia. American Family Physician. 2008;77(10).
5. Nichol MB, Knight TK, Wu J, Barron R, Penson DF. Evaluating use patterns of and adherence to medications for benign prostatic hyperplasia. J Urol. 2009;181(5):2214-21.
6. Penson DF, Munro HM, Signorello LB, Blot WJ, Fowke JH; Urologic Diseases in America Project. Obesity, physical activity and lower urinary tract symptoms: results from the southern community cohort study. J Urol. 2011;186(6):2316-22.
