Tahılların çimlendirilmesi, özellikle de buğday çimi binlerce yıldır kullanılmaktadır. Fakat sağlık için yararı ile ilgili tartışmalar son 15-20 yıldır yoğun olarak yapılmaktadır. Buğday çimi, buğdayın genç halidir. Buğday çimi, buğday çekirdeğinin su içinde 7–10 gün bekletilerek filizlenmesiyle oluşur. Buğday çimi koyu yeşil renkte ince yapraklı bir bitkidir. Diğer tahıl çimleri arpa, yulaf ve çavdar çimleridir. Eski Ortadoğuda tahıl çimleri çok itibar görür ve tüketilirdi. A.B.D.’ lerinde 1930’ lardan itibaren tahıl çimleri şişelenmiş, kurutulmuş halde giderek artan oranda tüketilmeye başlanmıştır.
Tahıl çimlerinin besinsel değeri diğer koyu yeşil renkteki sebzeler kadar yüksektir. Günümüzdeki modern beslenme tarzının katkı maddeli, aşırı yağlı ve kalori içeren gıdalardan oluştuğunu başta kalp, tansiyon, damar sertliği, kanser ve şeker hastalığı gibi ciddi hastalıkların riskini arttırdığını unutmamalıyız. Bir çok bilimsel araştırmada sebzelerin ve özellikle de koyu yeşil renkteki sebzelerin biraz önce saydığım hastalıklardan koruduğu gösterilmiştir. Tahıl ürünlerinin çimleri de bu nedenle sağlık için yararlı gıdaların başında gelmektedir. Bunu tek taraflı tüketim olarak algılamamak gereklidir. Beslenme piramidi içinde tahıl ürünlerinin çimlerine yer verilebilir.
Hangi besinler çimlendirilebilir?
Çimlendirilmesi yapılan tahılların başlıcaları; buğday, yulaf, arpa, çavdar, mısır ve darıdır. Tahıl çimleri büyüdüğünde otlak çimlerine benzer görünümde olmaktadır.
Tahılların ve bakliyatların çimlendirilerek tüketilmesi sağlıklı bir yöntem mi?
Son 50 yılda yapılan araştırmalarda tahılların çim halindeki gençlik döneminde, tohumlarından veya erişkin hallerindekinden katlarca kez daha fazla vitamin, mineral ve protein içerdiklerini göstermiştir. Bu da sağlık için oldukça faydalı gıdalar içine girmesine neden olmuştur.
Tahıl çimi ile tahılın besinsel karşılaştırılması (100 gram kuru ağırlık için)
Tahıl Çimi Tam Tahıl Unu
Protein (gram) 32 13
Total diyetsel lif (gram) 37 10
Karbonhidrat (gram) 37 71
A vitamini (İ.Ü.) 23,1 0
Klorofil (miligram) 543 0
Demir (miligram) 34 4
Kalsiyum (miligram) 277 41
C vitamini (miligram) 51 0
Folik asit (mikrogram) 100 38
Niasin (miligram) 6,1 4,3
Riboflavin (miligram) 2 0,1
Bütün tahıl çim çeşitlerinin besinsel değeri birbirisinin aynıdır. Yukarda ki tablodan anlaşılacağı üzere protein, lif, mineral, vitamin, klorofil değerleri tahıl çiminde daha yüksek iken sağlık için zararlı olan karbonhidrat miktarı ise daha düşük bulunmaktadır.
Tatları biraz farklılık göstermekte, çavdar çiminin tadı biraz tatlı iken arpa çiminin tadı da biraz acımsıdır. İçerdikleri besin değeri tahıl çiminin tipine göre değil de yetiştirildikleri ortam ve hasat zamanlarına göre değişir.
Brokoli, ıspanak, marul, alfa alfa ve yeşil fasülye gibi yeşil sebzeler sağlık için tartışmasız yararlı olup, tahıl çimlerinin benzer fayda sağlayan bir besin maddesi olarak tüketim içinde yer alması yararlıdır. Kesinlikle birisi diğerlerinin yerine tüketilmemelidir. Kalsiyum yeşil fasülye ve ıspanakta, demir ile karoten kurutulmuş tahıl çimi ve ıspanakta, lif alfa alfa ve kurutulmuş tahıl çiminde, protein ise alfa alfa bitkisinde diğerlerine göre daha fazla miktarda bulunur. Bu nedenle hepsinin ayrı besinsel yararları vardır.
Tahıl çiminin diğer yeşil renkli sebzelere göre bir avantajı vardır. Yetiştirilmesi kolay olduğu için bir çok insan uygun ve sağlıklı bir ortam yaratarak tahıl çimi yetiştirebilir. Diğer sebzelerin yetiştirilmesinin zor olması, özellikle sağlık için zararlı olan böcek ilacı ve diğer kimyasal kalıntıların başta ıspanak olmak üzere sebzelerde bulunabilmesi ciddi bir sağlık riski getirmektedir. Tahıl çiminin yetiştirilmesinde böcek ilacına ihtiyaç duyulmamaktadır.
Kimler çimlendirilmiş besinleri tüketmeli/tüketebilir?
Tahıl çimlerinin tüketilmesi için özel bir insan popülasyonu yoktur. Genel sağlık için yararlı besin öğelerini içermesi nedeni ile tadını beğenen veya tüketebilen herkes için sağlıklı bir gıdadır.
En çok hangi tahıl çimi kullanılıyor?
Araştırmalar daha çok buğday çimi ile yapılmıştır. Hem üretim sahaları geniştir hem de yetiştirilmesi daha kolaydır. Buğday yapraklarının sindirilmesi zor olduğu için yapraklarının suyu çiğ olarak tüketilir. Çiğ tüketilmesinin, pişirilerek tüketilmesine göre daha yararlı olduğu ileri sürülmektedir. İçinde bol miktarda klorofil, A, C, E, K ve B vitaminleri, demir, kalsiyum, magnezyum, selenyum ve amino asitler bulunmaktadır.
Hangi hastalıklarda çimlendirilmiş besinler etkili olur?
Bağışıklık sisteminin uyarılması, kanserin destek tedavisi, soğuk algınlığı, saç ağarmasının önlenmesi, romatizmal ağrı, süreğen yorgunluk, kemik erimesi, kansızlık, ülser ve cilt korunmasında kullanılmaktadır. Tahıl çimi, hemoglobin isimli kanda oksijen taşıyan moleküle klorofil sağlayarak vücudun oksijenlenmesini düzelttiği ileri sürülmektedir. Bunu gösteren bilimsel bir çalışma bulunmamaktadır. Ülseratif koliti olan hastalarda tahıl çimi veya buğday çiminin kullanılmasıyla yakınmalarda azalma, yaşam kalitesinde düzelme olduğu gösterilmiştir.
Yan etkileri nelerdir?
En önemli yan etkisi bulantıdır.
Ayrıca sıhhî yetiştirilmez ise mikrop bulaştırma riski bulunmaktadır.
