Yumurtalık kanserinin erken tanı ve tarama testi var mı?
Maalesef erken tanı ve tarama testi yoktur. Fakat kadınların en azından yılda bir jinekolojik kontrollere gitmesi ve kasık bölgesinin ultrasonografi ile değerlendirilmesi yarar sağlayabilir.
Hangi yakınmalar yumurtalık kanserini akla getirmeli?
Kasıklarda ağrı olması, kasıklarda basınç hissine bağlı sürekli idrar yapma veya dışkılama hissinin olması, kitle veya karın içinde sıvı toplanmasına bağlı karında şişlik yakınmasının olması, gaz, iştahsızlık, uzun süren karın ağrısı veya hazımsızlık gibi sindirim sistemi problemlerinin olması, anormal vajinal kanama olması durumlarında değerlendirilmesi gereken organlardan birisi de yumurtalıklardır. Jinekoloji doktoruna muayene olunmalıdır.
Riski arttıran faktörler neler?
Menopozdan sonra östrojen hormonu tedavisi, aile hikâyesinin olması (ailede iki veya üç kişide yumurtalık kanseri varsa risk %7, anne veya kız kardeşte yumurtalık kanseri varsa risk %5’ dir), ileri yaş, şişmanlık, ilk doğumun 35 yaşından sonra olması veya hiç doğum yapmama, yağdan zengin beslenme, kasık bölgesine talk pudra uygulanması ve serum selenyum düzeyinin düşük olması gibi faktörler yumurtalık kanseri riskini arttırır. Süt ve laktoz tüketiminin yumurtalık kanseri riskini arttırabilir. Bir bardak sütte yaklaşık 10 gram laktoz bulunmakta ve her bir 10 gram laktoz ek alımına karşılık yumurtalık kanseri riski % 13 artmaktadır. Protein ve kalsiyum ihtiyacı sütten ziyade diğer besinlerden, gerekirse de takviye edilmiş gıdalardan karşılanmalıdır. Kızartılmış gıdalarda ve patates cipslerinde bulunan akrilamid maddesi rahim ve yumurtalık kanseri riskini arttırır.
Nasıl korunalım?
Doğum kontrol ilaç kullanımı ile yumurtalık kanseri riski %30-50 azalır. Fakat uzun süreli kullanımında meme kanseri riskinde artışı neden olur, karar verirken riskler değerlendirilmeli. 26 yaşından önce çocuk doğurma ve emzirme, rahmin alınması, doğum kontrolü için kullanılan tüplerin bağlanması yumurtalık kanseri riskini azaltır. Yağdan fakir, günde 2 büyük fincanı dolduracak kadar meyve ve 2-3 fincanı dolduracak kadar sebze tüketilmesi yararlı olabilir. Tam buğday ekmeği, tam tahıllı gıdalar, pirinç, makarna veya fasulye gibi bitkisel kaynaklardan dönüşümlü günde birkaç porsiyon tüketilmelidir. Kırmızı et ve işlenmiş et tüketimi azaltılmalıdır. Egzersiz ile aşırı kilo alımının önüne geçilmelidir. Zencefil, yeşil çay ve keten tohumu gibi gıdalar korunmada yararlıdır.
Yumurtalık kanseri riski yüksek olanlar başka ne yapabilir?
Yumurtalık kanseri riski yüksek olan bazı kadınlarda tüplerin bağlanması bazen önerilir. Ailede genetik geçişi düşündürecek hikâyenin olması durumunda yumurtalıkların alınması yararlı olabilir, doktor ile bu konu tartışılmalıdır.
Yumurta tüketimi kanser riskini arttırır mı?
Yeni çalışmalar haftada 5 veya daha fazla yumurta tüketiminin, hiç tüketmeyenlere göre meme kanseri riskini belirgin arttırdığı; yumurtalık kanseri riskinde hafif bir artışa neden olduğunu gösterdi. Tüketim adeti arttıkça kanser riskinde artış olduğu gözlenmiştir. Yumurta kolesterol yüksekliği bulunmayanlarda haftada 3-4 adet sağlık sorunu olmadan tüketilebilir.
